Αλιέντε Γκόσενς, Σαλβαδόρ

(Salvador Gossens Allente, Σαντιάγκο Χιλής 1908 – 1973). Χιλιανός πολιτικός. Από τους πρωτεργάτες του σοσιαλιστικού κινήματος στη Νότια Αμερική και τους ιδρυτές (1933) του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Χιλής, εξελέγη βουλευτής (1937-41) και ανέλαβε το υπουργείο Υγείας (είχε σπουδάσει γιατρός) στην κυβέρνηση Λαϊκού Μετώπου του προέδρου Πέντρο Αγκουίρε Γκέρντα (1939-42). Το 1943 εξελέγη γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος και τον ίδιο χρόνο, καθώς και το 1961, γερουσιαστής. Δύο φορές, το 1958 και το 1964 έθεσε, χωρίς επιτυχία, υποψηφιότητα για την προεδρία, επικεφαλής του Μετώπου Λαϊκής Δράσης (FRAP). Τελικά έλαβε σχετική πλειοψηφία, επικεφαλής πάντα του συνασπισμού της Αριστεράς, στις εκλογές της 4ης Σεπτεμβρίου 1970, ανακηρύχθηκε πρόεδρος (24 Οκτωβρίου 1970) και σχημάτισε κυβέρνηση (3 Νοεμβρίου 1970), στην οποία έλαβαν μέρος κομουνιστές, σοσιαλιστές, ριζοσπάστες, σοσιαλδημοκράτες, χριστιανοδημοκράτες και ανεξάρτητοι. Ως πρόεδρος, ο Α. εφάρμοσε πολιτική ευρύτατων μεταρρυθμίσεων (εθνικοποίηση της βιομηχανίας χαλκού, πιστωτικών ιδρυμάτων, ξένων εταιρειών κλπ.) αποβλέποντας, σύμφωνα με τις διακηρύξεις του, στην εγκαθίδρυση σοσιαλιστικού καθεστώτος με τη νόμιμη κοινοβουλευτική οδό. Η κοινοβουλευτική δύναμη της παράταξής του βγήκε ενισχυμένη από τις εκλογές του Μαρτίου 1973. Το πρόγραμμά του όμως συνάντησε ισχυρή αντίδραση και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, η οποία τελικά εκφράστηκε με δύο κινήματα εναντίον του: ένα τον Ιούνιο του 1973 που απέτυχε και ένα τον Σεπτέμβριο του 1973 που πέτυχε και την εξουσία κατέλαβαν με πραξικόπημα οι στρατιωτικοί υπό τον δικτάτορα Πινοσέτ, ενώ ο ίδιος ο Α. σκοτώθηκε στο προεδρικό μέγαρο (χωρίς να γίνει γνωστό εάν εκτελέστηκε εν ψυχρώ ή σκοτώθηκε στη μάχη). Η χούντα των πραξικοπηματιών που τον ανέτρεψε (επικεφαλής της οποίας ήταν ο μέχρι τότε έμπιστος του Α. γενικός αρχηγός του επιτελείου στρατού του Α. Πινοσέτ) παρέμεινε στην εξουσία έως το 1990. Ο Χιλιανός ηγέτης Σαλβατόρ Αλιέντε, από τις τραγικές μορφές του 20ού αι.